کد مطلب:193872 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:251
خدا، اولین پناهگاه
اولین درسی كه از نامه ی امام صادق علیه السلام می آموزیم توجه به خدا در همه حال است. آری، طبق فرمایش امام علیه السلام، به هنگام گرفتاری و درد و ناراحتی قبل از آن كه از دیگران كمك خواسته شود، ابتدا باید به سراغ خدا رفت و از او كمك و راه چاره خواست. اگر بدهكاری، بیماری و یا كمبودی هست، اول باید در خانه خدا رفت و از او چاره خواست؛ برای مثال كسی كه بیمار است اول دعا كند، سپس به پزشك مراجعه نماید، و در بین راه بداند كه خداوند خواسته است كه بیماری او از طریق اسباب طبیعی مانند مراجعه به پزشك درمان شود. چنین كسی نباید بیماری اش را به حال خود بگذارد و نماز جعفر طیار بخواند! معنای از خدا خواستن این نیست كه مسیر عادی راه ها پیموده نشود، بلكه مراد این است كه كارها از خدا شروع شود. «قل ما یعبؤا بكم ربی لولا دعآؤكم [1] ؛ بگو: اگر دعای شما نباشد، پروردگارم هیچ اعتنایی به شما نمی كند.» كسی كه می خواهد درس بخواند، یا درس بدهد، یا به وعظ و خطابه بپردازد، باید قبل از شروع برای خود دعا كند و از خالق بی همتا و قدرت مطلق كمك بخواهد. بدین منظور دعایی وارد شده است كه با این فقره آغاز می شود: «اللهم انی أعوذبك أن اضل او اضل و ازل او ازل و اظلم او اظلم و اجهل او یجهل علی، عز جارك و تقدست أسماؤك جل ثناؤك و لا اله غیرك [2] ؛ بار خدایا، به تو پناه می برم از این كه گمراه كنم یا گمراه شوم، بلغزانم یا بلغزم، ستم روا دارم یا مورد ستم قرار گیرم، جهل ورزم یا [نسبت] به من جهل روا داشته شود. [بار خدایا] پناه [گاه] تو [برای پناه خواهان] استوار، نام هایت مقدس، ستایشت بزرگ است و خدایی جز تو نیست.»
خوب است این دعا را قبل از مطالعه بخوانند تا دچار سوء فهم نشوند. تمام دعاها و زیارت هایی كه از جانب ائمه علیهم السلام وارد شده، با نام مبارك قادر بی همتا، آغاز شده
[ صفحه 15]
است. گاه انسان خیال می كند فلان چیز به مصلحت اوست، حال آن كه ضرر بزرگی برای او دارد. و این را فقط خدا می داند و فقط اوست كه قدرت مهار و از بین بردن ضررها را دارد.
«و علیكم بالدعة و الوقار و السكینة».
«دعة» گر چه به معنای طمأنینه است اما معنای وسیع تری نیز برای آن گفته اند و آن عبارت است از این كه انسان از چیزهایی كه می داند برایش ضرر دارد یا احتمال می دهد ضرر داشته باشد دوری نماید؛ بنابراین از دعه نوعی احتیاط و پرهیز از جایگاه های خطر فهمیده می شود. مرحوم والد [3] می فرمود: انسان هنگام حرف زدن یا انجام دادن كاری، باید یك لحظه با خود بیندیشید تا اگر فردا در قبر خوابید و از او در این باره سؤال كردند جوابی داشته باشد؛ اگر دید جواب دارد انجام دهد، اما اگر شك داشت كه معذور خواهد بود یا نه، انجام ندهد. این گونه فكر كردن در مورد اعمال روزمره از مصادیق «دعه» است.
خوب است این دعا را قبل از مطالعه بخوانند تا دچار سوء فهم نشوند. تمام دعاها و زیارت هایی كه از جانب ائمه علیهم السلام وارد شده، با نام مبارك قادر بی همتا، آغاز شده
[ صفحه 15]
است. گاه انسان خیال می كند فلان چیز به مصلحت اوست، حال آن كه ضرر بزرگی برای او دارد. و این را فقط خدا می داند و فقط اوست كه قدرت مهار و از بین بردن ضررها را دارد.
«و علیكم بالدعة و الوقار و السكینة».
«دعة» گر چه به معنای طمأنینه است اما معنای وسیع تری نیز برای آن گفته اند و آن عبارت است از این كه انسان از چیزهایی كه می داند برایش ضرر دارد یا احتمال می دهد ضرر داشته باشد دوری نماید؛ بنابراین از دعه نوعی احتیاط و پرهیز از جایگاه های خطر فهمیده می شود. مرحوم والد [3] می فرمود: انسان هنگام حرف زدن یا انجام دادن كاری، باید یك لحظه با خود بیندیشید تا اگر فردا در قبر خوابید و از او در این باره سؤال كردند جوابی داشته باشد؛ اگر دید جواب دارد انجام دهد، اما اگر شك داشت كه معذور خواهد بود یا نه، انجام ندهد. این گونه فكر كردن در مورد اعمال روزمره از مصادیق «دعه» است.
[1] فرقان، آيه 77.
[2] بحارالأنوار، ج 2 ص 62.
[3] آيت الله ميرزا مهدي شيرازي قدس سره.